Od kraja novembra 2020. godine stotine hiljada seljaka nagrnulo je ka indijskoj prestonici Nju Delhiju, rešeni da nateraju vladu da im se povinuje. Već se dešavalo da poljoprivrednici dospeju u prvi plan medijske i političke scene u Indiji: nekada zbog tragedija poput masovnih samo-ubistava, nekada zbog borbe protiv genetski modifikovanih organizama (GMO) ili protiv eksproprijacije. Ovoga puta, međutim, njihova brojnost, odlučnost, načini delovanja i okupljanje velikog dela društva suprotstavljenog politici premijera Narendre Modija daju ovim skupovima do sada neviđeni karakter.
Usvajanje triju zakona, koje je vlada predložila početkom juna, a parlament izglasao sredinom septembra, potpalilo je vatru u sektoru koji je već bio pod velikim pritiskom. Njegov udeo u radno aktivnom stanovništvu opao je sa 70% 1951. na 48% u 2011. godini. Dok za Ašoka Gulatija, priznatog indijskog stručnjaka i pristalicu ovih reformi, ovi zakoni postavljaju „temelj za modernizaciju poljoprivrede“ Indije. oni kojih se zakoni najviše tiču u njima prepoznaju početak ukidanja poljoprivredne i prehrambene politike ustanovljene u periodu 1960—1970.
Ta se politika zasniva na podršci u vidu garantovanja minimalnih cena otkupa, koje se direktno primenjuju u samo trećini poljoprivredne trgovine, pre svega u proizvodnji pirinča i žitarica na severozapadu zemlje, ali koje određuju cene i ostalim proizvođačima. Proizvodi se na veliko prodaju na tržnicama (mandis) pod nadzorom saveznih država, ali ih, u krajnjem slučaju, otkupljuje i nacionalna agencija za hranu Food Corporation of India, kako bi održala definisane cene. Na taj način formirane zalihe prosleđuju se državnim agencijama koje ih raspodeljuju najsiromašnijem stanovništvu.
Prvi zakon, nazvan „Promocija i omogućavanje trgovine i razmene poljoprivrednih proizvoda“. omogućava poljoprivrednicima prodaju izvan mandisa. Ovim tržnicama, prvobitno osnovanim da bi se smanjila moć posrednika, ubrzo su zavladale velike porodice. Faktički su se formirali lokalni monopoli — često shodno kastinskoj dominaciji — u kupovini, razmeni i transportu poljoprivrednih proizvoda.
Umesto da reformiše ove mandise, centralna vlada namerava da promoviše konkurentnija „alternativna tržišta“. Imajući u vidu iskustvo savezne države Bihar, koja je mandise ukinula 2006. godine, seljaci se plaše postepenog izumiranja veletržnica i svih dosadašnjih propisa. Prema zvaničnom izveštaju, nakon 2006. godine „poljoprivrednici [Bihara] prepušteni su na milost i nemilost trgovcima, koji beskrupulozno nameću niže cene [u odnosu na mandis]“. Prema Riči Kumar, istraživačici sa Indijskog tehnološkog instituta u Nju Delhiju, zakon zapravo donosi „slobodu“ akterima u agroindustriji da „kupuju bilo gde“ (što će reći van uređenog tržišta).
Vodeni punktovi i kolektivne kuhinje
Drugi zakon, poznat kao „Sporazum o cenama“, podstiče sklapanje ugovora između poljoprivrednika i kupaca u skladu sa okvirom i cenama ustanovljenim pre žetve. Ovde ponovo vlada naglašava „slobodu“ poljoprivrednika da bira gde želi da proda. Ali kolika je moć malih proizvođača u odnosu na gigante prehrambene industrije i masovne distribucije? Povrh toga, rizikuje se intenziviranje sadnje monokultura, umesto agroekološke diverzifikacije useva.
Treći zakon, nazvan „Amandman o osnovnim proizvodima“, uklanja proizvode kao što su ulje, luk ili krompir sa liste prehrambenih proizvoda koji su do sada bili obuhvaćeni javnom regulativom. To znači da državne agencije više neće otkupljivati proizvode, za koje proizvođači žele još obimniji otkup. Kao cilj zakona navodi se privlačenje privatnih investicija u modernizaciju i razvoj skladišne infrastrukture, budući da su državne agencije često optuživane za rasipanje usled loših uslova skladištenja. Ovo je ipak rizičan predlog ako nema centralne regulatorne intervencije, pogotovo što je nivo neuhranjenosti u zemlji i dalje visok i obuhvata čak 14% stanovništva. Siromašnima prete nestašice, a ostalim potrošačima više maloprodajne cene. „Ovaj zakon ne deluje samo protiv seljaka, već i protiv ’običnih ljudi’ u ovoj zemlji. On daje zeleno svetlo inflaciji“, naglasio je glavni ministar savezne države Delhi i lider Partije običnih ljudi (AAP) Arvind Kedžrival u govoru 14. decembra. Njegova stranka podržava mobilizaciju seljaka, što takođe čine Kongresna (…)
