Haiti i Avganistan naizgled sve razdvaja, počev od nekoliko okeana. No, pošast uplitanja iz inostranstva ukazala je na sličnosti između ove dve države. Dana 7. jula 2021. godine, Žovenela Moiza, predsednika Republike Haiti, ubio je odred specijalaca, verovatno sastavljen od nekadašnjih oficira kolumbijske vojske. Posle višemesečne istrage i nekih četrdesetak uhapšenih osoba, mozgovi operacije još nisu pronađeni. Prethodno ubistvo šefa haićanske države datira iz 1915. godine. Odmah potom, američki marinci su preplavili zemlju i zadržali se u njoj devetnaest meseci. Nakon Moizove smrti, tadašnji vršilac dužnosti premijera Klod Žozef tražio je povratak Sjedinjenih Država, dok je jedan uvodnik Washington Post-a istakao hitnost dolaska vojske Ujedinjenih nacija za održavanje mira na Haitiju „kako bi se izbeglo stanje haosa koje bi moglo imati strašne posledice“ (7. juli 2021).
Nešto više od mesec dana kasnije, 14. avgusta, zemljotres jačine 7,2 razorio je poluostrvo Tiburon na jugozapadu ostrva. Narednog dana, glavni grad Avganistana je pao u ruke talibanima. Ako je trajanje američkog vojnog prisustva pojedine posmatrače i navelo da povuku paralelu između dve zemlje — Avganistan je nedavno pretekao Haiti i osvojio titulu zemlje u kojoj je okupacija Sjedinjenih Država najduže trajala — sličnosti su još dublje no što bi se to na prvi pogled moglo pomisliti.
Vojna misija
Atentati od 11. septembra 2001. godine su američkom predsedniku Džordžu V. Bušu i njegovom neokonzervativnom društvu pružili priliku o kojoj su sanjali. Upadi američke vojske u Irak i Avganistan, započeti u ime borbe protiv terorizma, bili su školski primer izgradnje nacije (nation building), stvaranja nacije iz inostranstva. No, Bušova administracija se nije tu zaustavila. Dana 29. februara 2004. godine državni udar, koji su podržali Vašington, Pariz i Otava, primorao je haićanskog predsednika Žana Bertrana Aristida da podnese ostavku. Bio je izabran četiri godine ranije ubedljivom većinom (i sa stopom izlaznosti od oko 70%). Iako je Francuska odlučila da prekine svaku vojnu saradnju sa Sjedinjenim Državama u znak protesta zbog napada na Irak, na Haitiju, sarađuje sa Vašingtonom. Čim je Aristid bio svrgnut i nateran u egzil u Centralnoafričku Republiku, francuska vojska se iskrcala zajedno sa američkim marinacima da bi potom ustupila mesto za više hiljada plavih šlemova u okviru Misije Ujedinjenih nacija za stabilizaciju na Haitiju (Minustah), novog poduhvata za izgradnju nacije.
Zvanično, cilj operacije je obnova ustanova, izgradnja funkcionalnog pravnog sistema, organizovanje policije, nadzor izbora i jemstvo političke stabilnosti. Međutim, zapravo se radi o vojnoj misiji. Godinama raste broj upada jedinica Minustah-a na delove glavnog grada poznate po podršci predsedniku Aristidu s namerom da slome otpor zbog državnog udara iz 2004. godine. Prilikom racije u opštini Site Solej u februaru 2007. godine, vojnici Organizacije ujedinjenih nacija (OUN) ispalili su više od dvadeset hiljada metaka, usmrtivši više civila. To nije jedini slučaj.
Pojedini komentatori navode da dvostruka haićanska kriza iz leta 2021. godine opravdava naziv Haitija kao „neuspele države“ (failed state), jednako kao i Avganistana. No, on je pre svega „potpomognuta država“: oblikovana spoljnim uplitanjima koja preko „pomoći“, produžavaju neku vrstu okupacije. Kao i u Avganistanu od 2001. godine — kada su Sjedinjene Države potrošile milijarde dolara da bi pomogle nepopularnim avganistanskim vođama — sva glasanja na Haitiju su od 2004. godine pod kontrolom stranih sila, počev od Vašingtona i međunarodnih institucija (Ujedinjenih nacija i Organizacije američkih država [OAD]). Na primer, ubrzo nakon jakog zemljotresa koji se dogodio 12. januara 2010. godine, haićanska vlada je odlučila da odloži opšte izbore, prvobitno (…)
