Pet godina liberalnog parnog valjka ostavilo je javne škole u veoma lošem položaju u odnosu na njihove konkurente, a to su privatne škole koje je bez kompleksa promovisala intelektualna i umetnička buržoazija levice. Luka Bretonije slika njen upečatljiv portret u svom delu L’Ecole du gotha (Škola aristokratije). koje govori o misterioznoj Alzaskoj školi, koja se nalazi u srcu šestog arondismana prestonice, a koja neguje pretpostavljenu zajednicu: „1.800 učenika veoma privilegovanog porekla, regrutovanih preko mreže, koji dobijaju luksuzno obrazovanje, delimično finansirano od strane poreskih obveznika, u srcu Pariza“. Autor nam daje „uređen imenik“ ove ustanove u kojoj su dobrodošli potomci ministara, umetnika ili intelektualaca iz četvrti. Skoro svi se poznaju. Njihova deca, kojima ovo obrazovanje jača samopouzdanje, pozivaju se na rođendane u velike kuće, gde ih ponekad usluži osoblje angažovano za tu priliku. Ova često smešna knjiga ne zanemaruje simboličko nasilje koje je ova „aristokratija“ izvršila nad malobrojnim učenicima radničkog porekla, koji su primljeni kao znak društvene otvorenosti.
Ove škole su osmišljene da isključe siromašne i puste buržoaziju da iskoristi svoje obrazovne privilegije, kao što je nastavila da čini pod Trećom republikom, stavljajući svoju decu u javne ustanove koje se plaćaju. Ovo postojanje paralelnih puteva je jedna od kočnica demokratizacije škole, teme kojom se bave Kristijan Laval i Fransis Vernje, koji su upravo objavili zbirku na tu problematiku. Oba autora, inače poznata po svom pionirskom radu na odbacivanju komodifikacije škole, predlažu program za potpunu rekonstrukciju javnog sistema, odnosno „školsku revoluciju“ kako bi ona postala zaista obična škola. Oni smatraju da je neophodno „repolitizovati“ školsko pitanje, jer je ono uslov demokratije. Istina je da je Francuska revolucija temeljni trenutak nacionalnog obrazovanja zamišljenog tako da bude univerzalan i egalitaran. Za Lavala i Vernjea, gorući izazovi (…)
