Objavljena u dva toma, sa podnaslovima Sin nacije (2018) za prvi i Tribun naroda (2019) za drugi, Memoari Žan-Marija Le Pena (rođenog 1928) izašli su u izdanju kuće Muller, male izdavačke kuće iz Anijera na Seni, čiji katalog obuhvata vojnu istoriju i eseje ekstremne desnice. Kao književni žanr, memoari predstavljaju „priču o životu u njegovim istorijskim okolnostima“, u kojoj pojedinac „svedoči o svom putu kroz istorijske događaje, istovremeno kao akter i kao svedok, noseći priču koja njegovoj prošlosti daje smisao“. Najčešće, autor memoara javno preuzima odgovornost za svoj put, izražavajući „vernost samom sebi“.
Upravo to je slučaj sa Memoarima Žan-Marija Le Pena, koji je uveren da mu je istorija već dala za pravo. Njegove tvrdnje – o „migrantskoj pretnji“, „propadanju nacije“, „padu moralnih vrednosti“ – nakon što su bile osporavane, postale su, prema njegovom viđenju, potvrđene stvarnošću.
Narativna struktura njegovih Memoara sastoji se od nekoliko ključnih elemenata: postavljanje temelja biografskog mita koji oblikuje njegovu političku karijeru; osporavanje interpretacija akademskih istraživača i biografa koje smatra pogrešnim ili zlonamernim; odbacivanje „demonizacije“ kojoj je, po njegovom mišljenju, bio izložen, dok istovremeno priznaje kontroverzna prijateljstva i ideološko nasleđe; kritika njegove „naslednice“, Marin Le Pen, njenog vođenja Nacionalnog fronta (FN), njene političke strategije i „izdaje“, kada ga je 2015. isključila iz stranke i promenila njen naziv u Nacionalni zbor 2018; potvrđivanje sopstvene vizionarske uloge i stalno „ispravljanje istorije“. Iako u velikoj meri prati hronološki tok događaja, Le Penov retrospektivni zapis često skreće u digresije o aktuelnim temama u stranci ili ključnim političkim polemikama (poput suđenja i afere oko njegovog komentara o tome da je Holokaust bio samo istorijski „detalj“).
Biografski mit koji Le Pen gradi oslanja se na arhetipsku priču o „sinu naroda“, čiji obrazovni i društveni uspon dolaze isključivo iz lične upornosti i preuzimanja sudbine u sopstvene ruke. Kao dete poginulog mornara – ratnog siročeta od 1942. godine – on prikazuje svoju porodicu kao radničku, vrednu i moralno besprekornu. Međutim, ova porodična legenda može se dovesti u pitanje, budući da i sam Le Pen daje naznake da pripada nižoj srednjoj klasi. Njegovo školovanje u jezuitskom koležu Sen-Fransoa-Ksavijer u Vanu (1940–1943), a potom u liceju Sen-Luj u Lorijanu (1943–1944), znatno odudara od profila tipičnog „narodnog deteta“. U tim ustanovama, tokom turbulentnog ratnog perioda, susreće se s decom lokalne katoličke buržoazije – što mu omogućava da izgradi sliku neukrotivog đaka, ali takođe potvrđuje i društvene ambicije njegove porodice, tipične za sitnu buržoaziju.
Život od politike kao rentijerski model
Jedino postignuće koje, kada je reč o obrazovanju, Le Pen ističe jeste njegova veština u francuskom jeziku i sposobnost memorisanja, koju kasnije ulaže u ljubav prema poeziji i pesmi. Njegova vizija istorije ostaje ograničena, hronološka i nacionalistička, s naglaskom na idealizovane patriotske heroje. Njegove omladinske čitalačke sklonosti potvrđuju ovaj autoportret – najviše je čitao istorijske romane Aleksandra Dime i putopisne priče. Kasnije, poglavlja posvećena njegovim studentskim danima na Pravnom fakultetu uglavnom govore o njegovim različitim honorarnim poslovima, predsedavanju studentskom organizacijom Corpo Droit (1949–1951) i antikomunizmu.
Nigde ne spominje intelektualnu klimu tog perioda, koja mu je očigledno bila nepoznata. Ova ravnodušnost prema intelektualnim debatama oblikovala je jedan od temelja njegovog budućeg političkog kapitala: dvostruku isključenost – i intelektualnu i društvenu – koja je podstakla njegov antiintelektualizam i prezir prema elitama. Ovaj osećaj, tipičan za svakog ko se iz nižih slojeva penje ka višima, prati klasične frustracije „klasnog prebeglice“ prema buržoaziji: „U koležu (u francuskom školskom sistemu radi se o osnovnoškolskom obrazovanju od 5. do 8. razreda, prim. prev.), seoski petlić postao je siromašni mališan.“ Ova dvostruka frustracija ne samo da oblikuje njegov politički program, već i njegove strategije društvenog i ekonomskog pozicioniranja.
Predsedavanje organizacijom Corpo Droit predstavljalo je priliku za društvenu promociju studenta bez porodičnog kapitala. Njegova vojna služba – tri puta kao podoficir, a potom i kao oficir (u Indokini 1953–1955, tokom Suecke krize 1956. i u Alžiru 1957) – povezuje njegovu glorifikaciju „ratnika“, koja prožima (…)
