Vladimir Putin i Donald Tramp pre svega dele iste odbojnosti. Obojica osuđuju „vokizam“ i kulturu otkazivanja. Zajedno žale zbog relativizma, čiji bi borba trans osoba — ili homoseksualaca u slučaju Putina — bila i rezultat i predvodnik. Evropska unija, sa svojom težnjom da oličava demokratske i liberalne vrednosti, za njih predstavlja besmisao koji treba neutralisati. Obojica pozivaju na povratak tradicionalnim vrednostima, „prirodnim“ hijerarhijama, koje nazivaju zdravim razumom. Svaki na svoj način zamišlja da će njegova zemlja trasirati put obnovi jednog Zapada koji je potonuo u nihilizam. Obojica odbacuju liberalnu demokratiju, zagovaraju harizmatsku vlast i osporavaju institucionalna ograničenja izvršne vlasti.
Ipak, među njima preovlađuju važne razlike. Putin zagovara uspostavljanje multipolarnog sveta u kojem bi se uticaj Sjedinjenih Država sveo na američki kontinent. Koliko predsednik Rusije pridaje značaja svojoj viziji velikih sila koje su ukorenjene i u geografiji i u istoriji, pokazuje intervju koji je 8. februara 2024. dao Takeru Karlsonu. Putin je bivšem novinaru Foks njuza izložio opširan istorijski prikaz Ukrajine i njenog prirodnog mesta unutar ruskog, slovenskog i pravoslavnog sveta. Trampova doktrina „Amerika na prvom mestu“ oscilira, s druge strane, između priznanja multipolarnosti, težnje ka kontinetalnom povlačenju i reafirmacije globalne nadmoći zasnovane isključivo na sirovoj vojnoj i ekonomskoj moći, a ne na zavođenju stranih naroda putem „meke moći“.
Ako obojica žele da osvete narušenu moć svoje zemlje, njihovo poimanje nacionalne veličine se razlikuje. U Rusiji se materijalni interesi stanovništva delimično žrtvuju u korist spoljne politike. U Sjedinjenim Državama, ravnoteža moći koju nameću drugim državama treba da koristi samim Amerikancima — bilo kroz povratak delokalizovanih radnih mesta, bilo kroz pristup resursima. Povrh toga, Tramp međunarodnu arenu koristi i za produžetak unutrašnjih političkih sukoba, naročito kada napada Evropljane zbog njihove prevelike usklađenosti s ideološkim linijama Demokratske partije.
Uprkos ideološkim paralelama, dva politička projekta pokazuju znatne institucionalne i društvene razlike. U Putinovoj viziji, država i visoka državna administracija oličavaju naciju. One su referenca kojoj treba da se prilagode vrednosti, politike i društvo u celini. Tramp, pak, sanja o svemoćnoj izvršnoj vlasti koja bi kontrolisala pravosuđe i vojsku, ali istovremeno teži demontaži američke savezne države, drastičnom smanjenju broja činovnika i deregulaciji nacionalne privrede.
Od realizma do kosmizma
Putinizam i trampizam predstavljaju ideološke ekosisteme u kojima se prepliću raznorodni interesi. U ruskom slučaju, „realistički“ tabor okuplja pristalice snažne Rusije u dijalogu sa Zapadom, uključujući Trampa i Viktora Orbana — izvore inspiracije — kao i razočarane zapadnjake. Ali za jedan drugi deo ruskog establišmenta, Rusija kao civilizacijska država prirodno je suprotstavljena „kolektivnom Zapadu“. Osim toga, mnogi Moskovljani smatraju da se veze sa „globalnim Jugom“ moraju dodatno učvrstiti, bez obzira na moguće zbližavanje sa Vašingtonom.
U SAD-u, starije republikanske neokonzervativne elite koje su se priklonile trampizmu i dalje posmatraju Rusiju kao istorijskog neprijatelja. One i dalje podržavaju ukrajinsku stvar, ali podržavaju i pritiske Bele kuće na Kijev. Lindzi Grejem, senator iz Južne (…)
