Tokom Hladnog rata, nordijske zemlje su bile široko viđene kao model prosvećenog i antimilitarističkog društva, posvećenog socijalnoj pravdi i moralno superiornog u odnosu na dva suprotna pola modernosti, SAD i Sovjetski Savez. Dve najslavnije inkarnacije ovog modela dugo su bile Švedska i Finska.
Duga istorija povezuje ove dve zemlje. Pripadnost Finske švedskom kraljevstvu trajalo je vekovima. Zatim su usledili Napoleonovi ratovi, tokom kojih je Švedska morala da ustupi svoju finsku provinciju Rusiji. Od 1814. godine ova zemlja je dosledno uspevala da se drži podalje od ratova ili da se proglasi neutralnom, kao u Nemačko-danskom ratu 1864. godine.
Finska je imala manje mirnu istoriju. Ruska revolucija je dovela ne samo do njene nezavisnosti, već i do građanskog rata koji je podelio zemlju 1918. na „crvene” (socijaldemokrate) i „bele” (konzervativce). Konzervativci su pobedili uz vojnu podršku Nemačke, nakon čega se Finska umešala u ruski građanski rat sve do zaključenja sporazuma u Tartuu 1920. godine. Uprkos svim očekivanjima, zemlja je ostala demokratska, a socijaldemokratama je bilo dozvoljeno da učestvuju na izborima i u vladi koalicije od 1920-ih.
Dok je socijaldemokratija jačala u Švedskoj tokom 1920-ih i 1930-ih, Finska je ušla u turbulentan period koji je kulminirao 1930. godine neuspelim pokušajem fašističke pobune. U Švedskoj je Socijaldemokratska partija došla na vlast 1932. godine i tu je ostala, sama ili u savezu sa drugima, bez prekida do 1976. godine. Usvajanjem energičnih društvenih reformi i etičkog načina upravljanja, što je ilustrovano njenom internacionalističkom spoljnom politikom, socijaldemokratska Švedska se nametnula kao vodeća nacija nordijskog modela.
U međuvremenu, nakon dva uzastopna rata sa Sovjetskim Savezom između 1939. i 1944. godine (drugog kao saveznika nacističke Nemačke), Finska je prošla kroz fazu intenzivne transformacije, obeleženu izbornim uspesima Socijaldemokratske partije i mlade grupe koja je još više levičarski nastrojena, a to je Finski narodni demokratski savez. Da bi izašla iz sukoba 1944. godine, morala je da okrene oružje protiv Nemaca i učini teritorijalne ustupke Sovjetskom Savezu. Ona je zatim bila jedina nekomunistička zemlja koja je 1948.godine zaključila sporazum o prijateljstvu, saradnji i uzajamnoj pomoći sa Moskvom, odbila američku pomoć iz Maršalovog plana i obavezala se na de fakto neutralnost.
Zahtevi „novih vremena"
Premijer i budući predsednik Urho Kekonen je 1952. godine održao snažan govor u korist mira, u kojem je povezao finsku neutralnost sa nordijskim identitetom. To je ključni trenutak u istoriji te države. U kontekstu u kojem je socijaldemokratija postala hegemonična u ovom delu Evrope, njena politika nesvrstanosti, kombinovana sa socijalnim napretkom kao tekovini borbe radničkog pokreta, dozvoljava Finskoj da sledi švedski model i da izgradi demokratsku i univerzalističku državu blagostanja. Ovaj period karakterišu ekonomski rast, tehnološki dinamizam, urbanizacija i smanjenje nejednakosti.
Aktivni internacionalizam Švedske potiče od progresivnih vrednosti koje su prožele spoljnu politiku. Navodna superiornost nordijskog modela društva, koji se smatra racionalnim, prosvećenim i miroljubivim, delom je posledica činjenice da su vojne tenzije tamo mnogo manje oštre nego u centralnoj Evropi – uprkos tome što su Norveška i Danska članice NATO-a i uprkos sporazumu o prijateljstvu između Finske i Sovjetskog Saveza. Finska se 1955. godine pridružila Nordijskom savetu koji su tri godine ranije formirale Norveška, Švedska, Island i Danska. Od 1950-ih, ovaj međuparlamentarni forum omogućava slobodno kretanje građana između zemalja članica bez pasoša, kao i zajednička pravila koja se tiču tržišta rada ili sistema socijalne sigurnosti.
Nakon (...)
