Oblakoderi iscrtavaju liniju obzorja Sitija. Njihovi neobični oblici nadahnuli su stanovnike da im nadenu šaljive nadimke – „Skalpel“ ili pak „Rende za sir“. U Londonu se nalazi najveći broj stranih banaka u svetu, gotovo 250 ustanova. Tu se verovatno razmenjuje dva puta više dolara nego na američkim berzanskim tržištima. Sa skoro 860,000 zaposlenih u sektoru finansijskih usluga – ubrajajući i pridružene službe konsultanata, advokata i računovođa – smatra se da u svetu finansija radi 18% aktivnog stanovništva Londona. Veliki deo tih poslova je koncentrisan na površini od jedne kvadratne milje (1,6 km) – odakle i nadimak za Siti Square Mile (Kvadratna milja) – kojoj treba pridodati novije četvrti, poput Canary Wharf-a koji se istočnije proteže duž Temze.
Siti nije samo tokom nedelje poslovna četvrt prepuna ljudi koja živi u mahnitom ritmu svetskih finansijskih tržišta. On je isto tako i nekadašnje istorijsko jezgro Britanskog carstva u kom je savremeni svet finansija uhvatio korene. U XVII veku su bankari „Kvadratne milje“ finansirali ekspedicije koje su iz Londona polazile ka istočnoj Indiji ili Amerikama, što je bio kako rizičan tako i unosan posao. Duvan, kafa, indigo ili, pak, „belo zlato“, odnosno šećer, su tako pokretali kolonijalnu mašineriju. U kafanama i na ulicama već su se menjale deonice prvih akcionarskih društava poput moćne Britanske istočnoindijske kompanije. Tad se razvila nova finansijska aktivnost: osiguranje. Trgovci, kapetani i vlasnici brodova su pri klubu ulagača, poznatim pod imenom Lloyd’s Market, mogli da potpišu ugovore da bi pokrili moguće gubitke. Danas je Londonski Lojd jedan od najvećih svetskih organizacija u oblasti osiguranja.
U vreme Imperije, Siti je bio veliki centar novca ali je njegov sjaj odmah nakon Drugog svetskog rata počeo da bledi. I dok su njegovi finansijski službenici mogli da rade širom sveta, sprovođenje Bretonvudskog sporazuma zaključenog 1944. godine će ozbiljno ograničiti promet novca na međunarodnom nivou. Kriza Sueckog kanala 1956. godine obeležava gubitak uticaja Ujedinjenog Kraljevstva na međunarodnoj sceni. Povlačenje britanskih trupa iz Egipta pod pritiskom Sjedinjenih Država i Sovjetskog Saveza će ići uporedo sa špekulacijom i odlivom kapitala koji će oslabiti funtu sterlinga, kamen temeljac britanskog uticaja i britanskog sveta finansija. Izloženi naizgled neizbežnom kraju i konkurenciji Vol strita, finansijski službenici Sitija će pronaći odgovor. Kako bi omogućili Londonu da nastavi da igra ulogu u novom međunarodnom poretku, razviće pravu industriju prikrivanja i utaje kapitala.
„Najstarija demokratija na svetu“
Tako u Londonu raste broj transakcija dolara uloženih u evropske banke, ili evrodolara: to deregulisano tržište deviza od 1960. godina privlači banke iz celog sveta – posebno američke. Uz blagoslov nadzorne vlasti, Centralna engleska banka će zažmuriti na aktivnosti banaka koje rade za nerezidentne klijente. U istom periodu, institucije Sitija osnivaju podružnice u više prekomorskih područja, poput Kajmanskih ostrva i Bermuda, da bi u te nekadašnje skrajnute delove carstva privukle kapital u potrazi za diskrecijom: naftne dolare sa Bliskog istoka, plen narkokartela, izbegnuto plaćanje poreza, bogatstvo diktatora… Sredstva u ofšor bankama nisu samo izmakla kontroli država: njih ustanove Sitija, preko tržišta evrodolara, mogu reciklirati – ili oprati – bez ikakvih poteškoća.
Nova etapa je prekoračena 1980. godina sa korenitom deregulacijom finansijskog sektora pod zaštitom Margaret Tačer. „Veliki prasak“ iz 1986. godine menja stogodišnja pravila koja su dotad vladala londonskom berzom, uvodi kontinuirani elektronski sistem kotiranja i otvara berzansko tržište velikim bankama. Američke, japanske i evropske finansijske institucije ulažu velika sredstva u engleski finansijski centar kako bi iskoristile taj novi okvir pogodan za neobuzdan razvoj finansija. Siti je tad povratio glavnu ulogu. Zahvaljujući njegovom doprinosu, Ujedinjeno Kraljevstvo je danas vodeći svetski izvoznik finansijskih usluga sa više od 60 milijardi funti (69 milijardi evra) trgovinskog suficita u 2020. godini.
Taj uzlet, ili tačnije, preporod, ne bi bio moguć bez čvrstih veza unutar političke i upravljačke elite Ujedinjenog Kraljevstva. Bliskost od davnina, uklesana u temelje ustanova poput Korporacije (...)
