Janis Ricos preminuo je 1990. godine. Na njegovoj sahrani u Monemvasiji, Ricosovom rodnom gradu na Peloponezu, kovčeg su nosili seljaci, smatrajući ga jednim od svojih, dok su im drugovi iz Komunističke partije Grčke (KKE) i intelektualci iz Atine s poštovanjem ustupali prolaz. Crvene zastave, Egejsko more, pravoslavni obred… i narod: poslednji, jednoglasni pozdrav životu čoveka rođenog osamdeset jednu godinu ranije, na prvi maj, u osiromašenoj aristokratskoj porodici.
Kao mladić, Ricos odlazi u Atinu, gde živi snalazeći se od danas do sutra i istovremeno se boreći protiv tuberkuloze. Tamo postaje jedna od istaknutijig figura čuvene generacije iz 30-ih godina, koja je uvela modernizam u grčku književnost, uz buduće nobelovce Jorgosa Seferisa i Odiseja Elitija. Za razliku od ove dvojice, Ricos se učlanjuje u novoformiranu Komunističku partiju Grčke, u zemlji koja još živo pamti „veliku katastrofu” iz 1922, kada su, tokom Grčko-turskog rata, hrišćani grčkog porekla proterani iz Male Azije. Istovremeno, to je zemlja u kojoj, 1936. godine, počinju diktatura Joanisa Metaksasa i suzbijanje štrajkova. Od tog trenutka, ovaj pesnik će svoj život posvetiti potrazi za novim formama izražavanja i borbi za društvenu pravdu. Ricos, kojeg će Luj Aragon kovati u zvezde, u svojoj zemlji je stekao sva pesnička odlikovanja i boravio u svim njenim logorima. Deleći nedaće potlačenog naroda, umeo je pevati o njima na nov način, biti glasonoša narodnog otpora i istovremeno eksperimentisati sa pesničkim formama. Da bi se razumelo kako je jedan ovako kompleksan pesnik uspeo pobuditi žar cele jedne zemlje, potrebno je pročitati Romiosini („Grečestvo” u prevodu Zorana Mutića). borbenu pesmu i meditaciju na temu Grčke.
Ovo delo, napisano između 1945. i 1947, zauzima posebno mesto u istoriji grčke književnosti i politike. Pevajući o otporu fašizmu kroz, koliko jasne, toliko i neuhvatljive simbole, ova poema predstavlja istoriju jednog naroda u stalnoj, viševekovnoj borbi za osvajanje slobode. Godine 1946. izbija građanski rat između komunista i monarhista, koje podržava Ujedinjeno Kraljevstvo, usled čega tekst ostaje neobjavljen. Sam Rico je period od 1949. do 1951, proveo po ostrvskim kampovima, gde su rojalisti mučili i „prevaspitavali” pobeđene komuniste. Romisioni će konačno biti objavljen u okviru jedne zbirke tek 1954, tokom perioda smanjenja političkih tenzija. Uspeh ove poeme, kao i puč praćen diktaturom grčkih oficira iz 1967.godine, inspirisali su pisca Žaka Lakarijera da već 1968. godine prevede ovo značajno delo, uspevajući da u francuskoj verziji prenese njenu oštrinu i epski ritam.
Na trideset i pet stranica, Ricos pokušava da opiše Grčku jednim sirovim, i na prvi pogled skoro negativnim jezikom:
„Ova zemlja je tvrda poput tišine, / Uz grudi steže svoje usijane ploče, / U svetlosti steže svoje vinograde i puste maslinjake, / I zube steže. Vode nema. Samo svetlosti.”
Prošlost i sadašnjost se prepliću, dok aluzije na antičku, vizantijsku i modernu civilizaciju skladno odjekuju. Od Turaka do Nemaca, zemlja je uvek bila pod nečijom čizmom i ona je ta koja, pamteći mrtve, povezuje ljude. Ne krv. Preciznije indicije o vremenskim epohama ne postoje, dok se ljudi stapaju sa (…)
