„Moramo razmotriti na koji način Argentina može Rusiji omogućiti asertivniji ulazak u Latinsku Ameriku.“ Peronistički predsednik Alberto Fernandez, sa pozicije levog političkog centra, izgovorio je ove reči nakon privatnog sastanka sa Vladimirom Putinom u Moskvi 3. februara 2022. godine, neznajući da će Rusija napasti svog suseda Ukrajinu i time prekršiti međunarodno pravo, uključujući principe nenasilja, nenasilnog rešavanja sporova i nenarušavanja teritorijalnog integriteta država. Barem od 1997. godine, kada je u Ujedinjenim nacijama doneta prva zajednička deklaracija Kine i Rusije o tome (1), Moskva tvrdi da svojim zalaganjem za „novi multipolarni međunarodni poredak“ služi upravo tim principima. S takvim pogledima se Argentina, sa svoje strane, i dalje u potpunosti slaže.
U Latinskoj Americi, koja je od kraja 19. veka pod uticajem Sjedinjenih Država, postoji vrlo rasprostranjena želja za izgradnjom međunarodnog sistema oslobođenog uticaja Vašingtona i njegovih evropskih saveznika. Tom se idejom vodila većina progresivnih vlada u regionu od početka 2000-ih godina naovamo. Iz te perspektive gledano, latinoameričke države Rusiju vide kao moguću zaštitu od hegemonih težnji Vašingtona.
Čime Rusija raspolaže?
Tog februara 2022. godine, argentinski predsednik je posetio Moskvu na putu ka Pekingu, pred otvaranje Zimskih olimpijskih igara. Alberto Fernandez je tada isključivo bio zabrinut za izlazak svoje zemlje iz duboke ekonomske i socijalne krize, pogoršane pandemijom kovida-19. Bio je svestan da bi dalje zaoštravanje ove krize moglo da ugrozi peronistički tabor na predsedničkim izborima u oktobru 2023. godine. S obzirom na sve to, njegov prioritet je bio smanjenje duga o kojem je njegov konzervativni prethodnik Maurisio Makri 2018. godine napravio dogovor sa Međunarodnim monetarnim fondom (MMF), koji je uključivao stroge mere štednje. Fernandez takođe zna da kroz MMF zapravo govori Vašington. Argentinski predsednik stoga kreće u Rusiju, zemlju sa kojom je Argentina 2015. godine sklopila sporazum o „integralnom strateškom pridruživanju“ i zahvaljujući kojoj su njegovi sugrađani mogli da prime prve doze vakcine (Sputnjik V) u decembru 2020. godine, u najdramatičnijem trenutku pandemije. U tom periodu su i mnoge druge latinoameričke zemlje dobile iste te vakcine, dok su Sjedinjene Države bile upadljivo uzdržane po pitanju zdravstvene saradnje u regionu. Iz tog razloga je predsednik Fernandez, u atmosferi rusko-argentinskog zbližavanja i ne bez skrivene poruke američkoj administraciji, prisutnim novinarima rekao: „Istrajavam u mišljenju da Argentina mora prestati toliko da zavisi od Fonda i od Sjedinjenih Država. I da se mora otvoriti put ka drugima. U tom pogledu Rusija igra veoma važnu ulogu.“
Ova diplomatska scena u Moskvi simbolično prikazuje prirodu odnosa kakav veliki broj latinoameričkih zemalja gaji prema Rusiji i Kini od početka 2000-ih godina. Kao i mnoge druge države Globalnog Juga, i one su prinuđene da diverzifikuju svoja komercijalna, politička, vojna i tehnološka partnerstva, kako bi mogle parirati jedne drugima i uživale u povoljnijem odnosu snaga unutar međunarodnog sistema, čija ih politička nadmoć opterećuje više od ekonomskih odnosa sa njima.
U tom kontekstu, Rusija raspolaže solidnim kapitalom. Još je u carsko doba uspostavila diplomatske odnose sa Brazilom, koji je tada tek stekao nezavisnost (1828), sa Urugvajem (1857), sa Argentinom (1885) i sa Meksikom (1890). U 20. veku, tokom raketne krize na Kubi 1962. godine (2), usred Hladnog rata, bliskost sa Sovjetskim Savezom bila je na vrhuncu. Iako su se raspadom Sovjetskog Saveza 1991. godine određene veze prekinule, tokom 2000-ih godina su nastale neke nove. Za to su zaslužna četiri faktora: skretanje ulevo u Latinskoj Americi (u kojoj je većina lidera želela da Vašington drži podalje od regionalnog poslovanja); relativno zanemarivanje ovog regiona od strane Sjedinjenih Država, zaglavljenih u svojim ratovima u Avganistanu i na Bliskom istoku; integracija Kine u Svetsku trgovinsku (...)
